Κυρίες και κύριοι,

Σήμερα εδώ θα έπρεπε να βρίσκεται η αγαπητή συνάδελφος και φίλη Ζέτα Αιμιλιανίδου. Όμως εξαιτίας της γνωστής περιπέτειας της υγείας της, την εκπροσωπώ. Ευχόμαστε όλοι από καρδιάς γρήγορη ανάρρωση και επιστροφή στα καθήκοντα της.

Ευχαριστώ για την πρόσκληση σας να χαιρετήσω και να κηρύξω την έναρξη της φετινής Γενικής Συνέλευσης της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων. Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να σας συγχαρώ για το έργο το οποίο επιτελεί η Συνομοσπονδία σας, ως ο θεσμοθετημένος κύριος κοινωνικός εταίρος του κράτος για θέματα αναπηρίας, με σκοπό τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες και την πλήρη και ισότιμη συμμετοχή τους σε όλους τους τομείς της ζωής τους.

Τα άτομα με αναπηρίες αποτελούν ένα μεγάλο, ευάλωτο και σημαντικό μέρος της κυπριακής κοινωνίας. Είναι υποχρέωση του κράτους πρώτιστα, αλλά και όλων των φορέων της κοινωνίας γενικότερα να στηρίζουν και ενδυναμώνουν τα άτομα με αναπηρίες, όπου, όποτε και στον βαθμό που το χρειάζονται, για να παραμένουν ενεργά και ενσωματωμένα κύτταρα της κοινωνίας.

Ο δικός σας ρόλος, ως Συνομοσπονδία και ως εκπρόσωπος των κυριότερων μεγάλων οργανώσεων παγκύπρια, είναι καταλυτικός. Τα βιώματα και οι εμπειρίες σας, οι απόψεις και οι εισηγήσεις σας, αποτελούν πολύτιμο σύμβουλο στην ανάπτυξη της γνώσης και των καταλληλότερων δράσεων για την υποστήριξη και ενδυνάμωση των ατόμων.

Η εκπλήρωση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες, ως ισότιμων μελών της κοινωνίας και η βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, μέσω μεταρρυθμιστικών και πρόσθετων δράσεων στα πλαίσια της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, αποτελεί το όραμα μας για τα άτομα με αναπηρίες. Για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των ζητημάτων των ατόμων με αναπηρίες, την ικανοποίηση των δικαιωμάτων τους και την υλοποίηση των υποχρεώσεων του κράτους, στα πλαίσια της πιο πάνω Σύμβασης, εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, τον Δεκέμβριο 2017, η πρώτη Εθνική Στρατηγική για την Αναπηρία για την δεκαετία 2018-2028, στα πλαίσια της οποίας υλοποιούνται τριετή Εθνικά Σχέδια Δράσης για την Αναπηρία.

Το Δεύτερο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την τριετία 2018-2020, το οποίο ολοκληρώθηκε, περιέλαβε συνολικά 86 δράσεις από 8 Υπουργεία, από τις οποίες 54 δράσεις υλοποιήθηκαν πλήρως (ποσοστό 63%), 26 δράσεις υλοποιήθηκαν μερικώς (ποσοστό 30%) και 6 δεν υλοποιήθηκαν (ποσοστό 7%). Με γνώμονα την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρίες το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατά την τριετία που πέρασε:

• Λειτούργησε, με ανάθεση σε αναδόχους μετά από δημόσιο διαγωνισμό, 7 νέες κατοικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης στην κοινότητα στις οποίες εντάχθηκαν 28 άτομα με νοητική αναπηρία και 4 άτομα με οπτική αναπηρία. Οι κατοικίες παρέχουν πλέγμα υποστηρικτικών υπηρεσιών στους ενοίκους που διασφαλίζουν την αξιοπρεπή διαβίωση, στήριξη, κοινωνικοποίηση, ψυχαγωγία, ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Άλλες 4 νέες κατοικίες λειτούργησαν επιπρόσθετα το 2021 για 11 άτομα με αυτισμό ή νοητική αναπηρία.
• Παρείχε υποστήριξη μέσω του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες σε πέραν των 10.000 ατόμων με αναπηρίες με παροχές κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής ενσωμάτωσης. Τον Μάιο 2019 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την αύξηση και επέκταση των επιδομάτων φροντίδας και διακίνησης. Η συνολική δαπάνη για τις κοινωνικές παροχές του ΤΚΕΑΑ ανέρχεται σε €45 εκ. ετησίως.
• Παρείχε υποστήριξη μέσω της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας σε πέραν των 9.000 δικαιούχων Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος με πρόσθετες παροχές αναπηρίας και φροντίδας δαπάνης €43 εκ. ετησίως.
• Λειτούργησε το νέο Κέντρο Αξιολόγησης Αναπηρίας στη Λάρνακα για την εξυπηρέτηση και μείωση της ταλαιπωρίας των πολιτών των Επαρχιών Λάρνακας και Αμμοχώστου που εξυπηρετούνται στη Λευκωσία.
• Πραγματοποίησε στα τρία Κέντρα Αξιολόγησης Αναπηρίας Λευκωσίας, Λεμεσού-Πάφου και Λάρνακας-Αμμοχώστου αξιολογήσεις αναπηρίας για 20.000 πολίτες, παραδίδοντας τους ολοκληρωμένα και αντικειμενικά πορίσματα για την κατάσταση αναπηρίας και τα δικαιώματα τους σε κοινωνικές παροχές και υπηρεσίες.
• Ανέθεσε σε ανάδοχο και λειτούργησε το Κέντρο Οικογενειακής Παρέμβασης και Στήριξης για Παιδιά με Αυτισμό, εισάγοντας νέες καινοτόμες υπηρεσίες συμβουλευτικής και ψυχοκοινωνικής στήριξης και κατ’ οίκον εκπαίδευσης παγκύπρια.
• Εφάρμοσε τον περί Πρόσληψης Ατόμων με Αναπηρίες στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμο, μέσω του οποίου αυξήθηκαν οι προσληφθέντες στην Εκπαιδευτική Υπηρεσία, τη Δημόσια Υπηρεσία και σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου από το 2010 μέχρι το 2020 σε συνολικά 251 άτομα.
• Επιχορήγησε 23 προγράμματα απασχόλησης με στήριξη μέσω της πρόσληψης από μη κυβερνητικές οργανώσεις καθοδηγητών εργασίας που στηρίζουν στην ανοιχτή αγορά εργασίας πέραν των 350 ατόμων με νοητική ή ψυχική αναπηρία.
• Επιχορήγησε νέες μονάδες αυτοεργοδότησης ατόμων με αναπηρίες.
• Επιχορήγησε όλες τις δαπάνες λειτουργίας της ΚΥΣΟΑ και μεγάλο μέρος των δαπανών λειτουργίας προγραμμάτων πολλών οργανώσεων που παρέχουν υπηρεσίες σε άτομα με αναπηρίες.

Την παρούσα περίοδο υλοποιούμε το Τρίτο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αναπηρία 2021-2023, που εγκρίθηκε με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Ιανουάριο 2022 και περιλαμβάνει 135 δράσεις (58 νέες δράσεις και 77 συνεχιζόμενες), προς υλοποίηση από 8 Υπουργεία και 3 Υφυπουργεία.

Σημειώνεται ότι κατά τη διαμόρφωση του Σχεδίου Δράσης της χώρας μας, λάβαμε υπόψη τα αιτήματα, απόψεις και εισηγήσεις των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες και κυρίως της ΚΥΣΟΑ καθώς και της Παγκύπριας Συμμαχίας για την Αναπηρία, ομπρέλας οργανώσεων στην οποία συμμετέχουν πέρα από την ΚΥΣΟΑ και άλλες οργανώσεις και οι οποίες υπέβαλαν γραπτά υπομνήματα τους. Λάβαμε επίσης υπόψη τα αποτελέσματα από δημόσια διαβούλευση που διεξήχθη ειδικά για τον σκοπό αυτό, τις συστάσεις Ανεξάρτητων Αξιωματούχων του κράτους που σχετίζονται με την αναπηρία, τις Καταληκτικές Παρατηρήσεις που εξέδωσε στις 8.5.2017 η Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες μετά τον διάλογο και την εξέταση της πρώτης Έκθεσης της Κύπρου για την εφαρμογή της Σύμβασης, καθώς και την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες 2021-2030. Σκοπός μας πάντα στις δράσεις που προωθούμε, είναι να συμβαδίζουμε με τις σύγχρονες τάσεις και πρακτικές προσέγγισης της αναπηρίας, έχοντας υπόψη τις διεκδικήσεις των άμεσα ενδιαφερομένων πολιτών, αλλά και στα πλαίσια των εκάστοτε δυνατοτήτων και πόρων του κράτους.

Αναφέρω παραδείγματα που ξεχωρίζουν, από τις νέες δράσεις που υλοποιούνται ή αναμένεται να υλοποιηθούν από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, κατά την τριετία που διανύουμε:

• Η περαιτέρω επέκταση του δικτύου κατοικιών και προγραμμάτων υποστηριζόμενης διαβίωσης για ενήλικες, κυρίως με νοητική αναπηρία ή αυτισμό με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο με δαπάνη €20 εκ. για την νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027.
• Η επέκταση της λειτουργίας του πρώτου Κέντρου Οικογενειακής Παρέμβασης και Στήριξης για Παιδιά με Αυτισμό, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο με δαπάνη €5εκ. για την νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027.
• Η υλοποίηση νέου έργου για ένα «Νέο Δίκτυο Υπηρεσιών Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες» με την εμπλοκή στην υλοποίηση των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρίες και άλλων οικονομικών φορέων, με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο με δαπάνη €30εκ. για την νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027.
• Η διαβούλευση και διαμόρφωση μιας νέας νομοθεσίας για την εισαγωγή νέων υπηρεσιών υποστήριξης της ανεξάρτητης διαβίωσης, όπως ο προσωπικός βοηθός, ο σύμβουλος, ο εκπαιδευτής, σε συνάρτηση με την υλοποίηση του έργου του «Νέου Δικτύου Υπηρεσιών Κοινωνικής Ενσωμάτωσης». Ήδη έχει ξεκινήσει νέος κύκλος διαβούλευσης με συνάντηση της Υπουργού κας Ζέτας Αιμιλιανίδου με την ΚΥΣΟΑ στα πλαίσια αυτά και θα συνεχίσει με την εμπλοκή και της Επιτρόπου Νομοθεσίας.
• Η παροχή κινήτρων και υποστήριξης για την δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων από άτομα με αναπηρίες, με τη διαμόρφωση και εφαρμογή εργαλείων συμβουλευτικής και επαγγελματικής κατάρτισης στην επιχειρηματικότητα.
• Η μεταφορά στο κυπριακό δίκαιο και η εναρμόνιση με την Οδηγία (ΕΕ) 2019/882 για την προσβασιμότητα σε αγαθά και υπηρεσίες.
• Η ολοκλήρωση της διαβούλευσης και της νομοπαρασκευής του νέου νομοσχεδίου για την υποστήριξη των ατόμων με αναπηρίες στην λήψη των αποφάσεων τους
• Η εφαρμογή του νέου πιλοτικού προγράμματος «Παροχής υπηρεσιών Συμβούλου Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων Ατόμων με Αναπηρίες» που ήδη ανατέθηκε στην Συνομοσπονδία σας για υλοποίηση, σε συνεργασία με το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες. Το πρόγραμμα εγκρίθηκε με Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 22.3.2022 και στα πλαίσια του η ΚΥΣΟΑ θα προσλάβει και εκπαιδεύσει τρεις Συμβούλους Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων, οι οποίοι θα παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες προς τουλάχιστον τριάντα ενήλικα άτομα με αναπηρίες για υποστήριξη της λήψης των αποφάσεων τους στους τομείς καθημερινής ζωής τους π.χ. τη διαχείριση του καθημερινού προγράμματος τους, την επικοινωνία, εκπαίδευση, διαβίωση, απασχόληση, υγεία, ψυχαγωγία, ελεύθερο χρόνο, κοινωνικές σχέσεις, κοινωνικές δραστηριότητες κλπ. Τα αποτελέσματα του προγράμματος που θα εφαρμοστεί κατ’ αρχάς πιλοτικά, θα τροφοδοτήσουν την ετοιμασία του νέου νομοσχεδίου για την υποστήριξη λήψης αποφάσεων. Το συνολικό κόστος για την εφαρμογή του νέου πιλοτικού προγράμματος θα ανέλθει σε €50.000 για ένα χρόνο και θα χρηματοδοτηθεί από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, επιπρόσθετα από την ετήσια χορηγία ύψους €70.000 που παραχωρείται για την κάλυψη του συνόλου των δαπανών λειτουργίας της ΚΥΣΟΑ.
• Η επαναφορά και εκσυγχρονισμός του Σχεδίου Επιχορήγησης Διακοπών που είχε ανασταλεί και η εφαρμογή του από φέτος, μετά από Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Μάϊο του 2022
• Η συμπερίληψη όλων των ληπτών αναπηρικών επιδομάτων στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού που αποφασίστηκε πολύ πρόσφατα όπως υποστηριχτούν με εφάπαξ ποσό έναντι της ακρίβειας

Οι δράσεις του Υπουργείου που υλοποιούνται ήδη ή σχεδιάζονται προς υλοποίηση και οι ευρωπαϊκοί πόροι που έχουν ήδη εξασφαλιστεί για την υλοποίηση τους, αναβαθμίζουν την πολιτική, τη νομοθεσία και τα έμπρακτα αποτελέσματα των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών και κοινωνικών παροχών για τα άτομα με αναπηρίες στη χώρα μας.

Πάνω από όλα βέβαια, απαιτείται βελτίωση των αντιλήψεων, στάσεων και συμπεριφορών προς τη διαφορετικότητα των ανθρώπων καθώς και βελτίωση του επιπέδου σεβασμού της κυπριακής κοινωνίας προς τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες. Στον τομέα αυτό, όλοι, κρατικές υπηρεσίες, οργανώσεις, φορείς του ιδιωτικού τομέα, κάθε πολίτης ξεχωριστά, έχει τον ρόλο του, για την καλλιέργεια της ορθής κουλτούρας προσέγγισης της αναπηρίας.

Ευελπιστούμε στη συνεργασία σας για να οικοδομήσουμε μαζί πρόσθετες μεταρρυθμίσεις και καινοτομίες για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών με αναπηρίες. Έχουμε κοινούς νέους στόχους και η επίτευξη των στόχων διευκολύνεται και επιταχύνεται όταν το αναπηρικό κίνημα διεκδικεί, αλλά και υποβοηθεί τις κρατικές υπηρεσίες να προσφέρουν ακόμη περισσότερα.

Κλείνοντας, σας συγχαίρω ακόμη μια φορά για την πολύτιμη προσφορά σας.

Σας ευχαριστώ και κηρύσσω την έναρξη των εργασιών της συνέλευσής σας.