Εκατομμύρια εργαζόμενοι υποφέρουν κάθε χρόνο από μυοσκελετικά προβλήματα σε όλους τους κλάδους εργασιακής απασχόλησης. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας μυοσκελετικές παθήσεις όπως οι τενοντίτιδες του καρπού και της άκρας χείρας κατέχουν την πρώτη θέση σε συχνότητα μεταξύ των επαγγελματικών ασθενειών που δηλώνονται από τα Κράτη Μέλη. Η έρευνα του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών και του Περιβάλλοντος Εργασίας του 2000, αποκαλύπτει ότι οι μυοσκελετικές παθήσεις παρουσιάζουν αύξηση. Με βάση την έρευνα αυτή ένας στους τρεις εργαζόμενους ανέφερε ότι υποφέρει από πόνους στην ράχη που σχετίζονται με το είδος της εργασίας που εκτελεί. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα 47% των εργαζομένων δήλωσε ότι η στάση του σώματος του κατά την εργασία είναι επώδυνη ή κουραστική ενώ το 37% διακινεί χειρονακτικά βαρέα φορτία.
Οι μυοσκελετικές παθήσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ασθενειών και περιλαμβάνουν παθήσεις των οστών, των αρθρώσεων, των τενόντων, των μυών και των νεύρων που ελέγχουν το μυϊκό σύστημα. Στις διάφορες χώρες επικρατούσε διαφορετική αντίληψη αναφορικά με τα αίτια που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση τέτοιων παθήσεων. Στην Β. Αμερική αναφέρονται ως «παθήσεις συσσωρευτικού τραύματος», στην Αυστραλία και το Ηνωμένο βασίλειο ως «κακώσεις των άκρων που προέρχονται από επαναλαμβανόμενη καταπόνηση», καθώς και ως «σύνδρομο υπερβολικής επαγγελματικής δραστηριότητας», στην Ιαπωνία αναφέρονται ως «αυχενοβραχιόνιο σύνδρομο» και στις Σκανδιναβικές χώρες ως «παθήσεις μυοσκελετικής καταπόνησης». Ο όρος που χρησιμοποιείται σήμερα στην Ευρώπη είναι «μυοσκελετικές παθήσεις που σχετίζονται με την εργασία»
Σήμερα είναι ευρέως γνωστό ότι κίνδυνοι που μπορεί να προκαλέσουν μυοσκελετικές παθήσεις προκαλούν σωματική καταπόνηση και θέτουν σε κίνδυνο το μυοσκελετικό σύστημα του εργαζόμενου μέσω τραυματισμού ή πάθησης. Οι κίνδυνοι αυτοί ονομάζονται εργονομικοί και περιλαμβάνουν τις μονότονα επαναλαμβανόμενες και βίαιες κινήσεις, τις επίπονες κοπιώδεις στάσεις του σώματος λόγω ακατάλληλου εξοπλισμού και χώρου εργασίας, τη χειρονακτική διακίνηση βαρέων φορτίων, τις χειρονακτικές εργασίες που απαιτούν δύναμη, τις δονήσεις, τις ακατάλληλες θερμοκρασιακές συνθήκες κ.ά. Στους εργονομικούς κινδύνους περιλαμβάνονται παράγοντες οργάνωσης της εργασίας, όπως η εργασία με ταχύ ρυθμό και εντός πιεστικών προθεσμιών, τα ανεπαρκή διαλείμματα ή διαστήματα ξεκούρασης, η μονότονη εργασία κ.ά. Επίσης διάφοροι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης μυοσκελετικών παθήσεων, όπως το είδος των καθηκόντων των εργαζομένων, ο τρόπος ελέγχου αυτών, οι κοινωνικές σχέσεις μεταξύ εργαζομένων , η αίσθηση μη ικανοποίησης από την εργασία κ.ά
Οι μυοσκελετικές παθήσεις μπορεί να προληφθούν αποτελεσματικά με τις κατάλληλες παρεμβάσεις στο χώρο εργασίας για μείωση των εργονομικών κινδύνων και προσαρμογή της εργασίας στις ανθρώπινες ανάγκες. Οι παρεμβάσεις αυτές στοχεύουν:
- στον επανασχεδιασμό ή προσαρμογή των θέσεων εργασίας και την επιλογή κατάλληλου εξοπλισμού και εργαλείων έτσι ώστε να μειώνονται οι άβολες και αφύσικες στάσεις και η μηχανική φόρτιση του μυοσκελετικού συστήματος
- στην τροποποίηση των μεθόδων εργασίας και των καθηκόντων του εργαζόμενου για αποφυγή της επαναληπτικότητας και της μονοτονίας του επιτελούμενου έργου. Η χρήση μηχανικών βοηθημάτων, η αυτοματοποίηση συγκεκριμένων εργασιών, η διεύρυνση των εργασιών με την προσθήκη περισσότερο ανόμοιων μεταξύ τους δραστηριοτήτων κ.ά αποτελούν παραδείγματα προς αυτή την κατεύθυνση
- στην λήψη διαφόρων οργανωτικών μέτρων όπως η εργασία εκ περιτροπής, η αύξηση του χρόνου διαλείμματος, η ομοιόμορφη κατανομή της εργασίας σε κάθε βάρδια κ.ά
- στη χρήση μέσων ατομικής προστασίας όπου απαιτούνται
- στην ιατρική παρακολούθηση της υγείας των εργαζομένων για πρόωρη ανίχνευση μυοσκελετικών παθήσεων και η λήψη μέτρων προστασίας
- στην πληροφόρηση και την εκπαίδευση του προσωπικού για αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.
Είναι προφανές ότι η μια επιτυχής εργονομική παρέμβαση μέσα σε ένα εργασιακό χώρο προϋποθέτει πέρα από τα πιο πάνω και την ενεργό συμμετοχή τόσο της διοίκησης της επιχείρησης αλλά και των εργαζόμενων. Η συμμετοχική εργονομία, συνιστά, δηλαδή, μια συναινετική συμμετοχική προσπάθεια , η οποία μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα, τόσο στον τομέα της πρόληψης, όσο και στην αντιμετώπιση των μυοσκελετικών παθήσεων στον εργασιακό χώρο. Είναι γεγονός αναντίλεκτο ότι η επιτυχής αντιμετώπιση των εργονομικών κινδύνων συμβάλλει αποτελεσματικά τόσο στην αύξηση της παραγωγικότητας, όσο και στην διατήρηση συνθηκών ευημερίας και ευεξίας των εργαζομένων.