1. Τι είναι η Γρίπη;
Είναι οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης. Υπάρχουν 3 τύποι ιών της γρίπης, οι Α, Β και C. Οι τύποι Α και Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο. Οι ιοί της γρίπης μπορούν να προσβάλουν το ανώτερο και κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος του ανθρώπου (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας και βρόγχοι).
2. Πανδημίες Γρίπης.
Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα καταγράφηκαν σε όλο το κόσμο εξάρσεις της γρίπης που προσέβαλαν εκατομμύρια ανθρώπους γνωστές ως πανδημίες της γρίπης, όπως ήταν η ισπανική γρίπη το 1918-1919. Τη δεκαετία του 1990 εμφανίστηκε η γρίπη των πουλερικών στη Νοτιοανατολική Ασία (H5N1) και το 2009 η νέα γρίπη Α. Οι πανδημίες εμφανίζονται με τη παρουσία νέων στελεχών γρίπης όπου ο εμβολιασμός είναι ανεπαρκής.
3. Γρίπη Α (Η1Ν1)
Το 2009 η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κήρυξε πανδημία για τη νέα Γρίπη Α. Προκλήθηκε από ένα νέο μεταλλαγμένο ιό τύπου Α με υπότυπο H1N1, ο οποίος περιέχει γονίδια χοίρων, πουλιών και ανθρώπου σε μορφή η οποία προηγουμένως δεν είχε περιγραφεί σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Ο νέος αυτός ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και έχουν καταγραφεί χιλιάδες κρούσματα σε πολλές χώρες ανά τον Κόσμο και στην Ευρώπη, ενώ κάποια από αυτά ήταν θανατηφόρα. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας εκτιμά ότι με την πάροδο του χρόνου τα κρούσματα θα αυξάνονται ολοένα και περισσότερο.
4. Παράγοντες κινδύνου.
Τα καρδιοαγγειακά νοσήματα, το άσθμα και άλλα αναπνευστικά νοσήματα, ο διαβήτης, η χρόνια νεφροπάθεια, ο καρκίνος και η ανοσοκαταστολή θεωρούνται παράγοντες κινδύνου για σοβαρή ασθένεια σε περίπτωση προσβολής από τη Γρίπη. Σύμφωνα με ενδείξεις φαίνεται ότι η παχυσαρκία και η εγκυμοσύνη αυξάνουν τον κίνδυνο αυτό.
5. Πώς μεταδίδεται η γρίπη;
Ο άνθρωπος μολύνεται με την εισπνοή σταγονιδίων που περιέχουν τον ιό από μολυσμένα άτομα τα οποία φταρνίζονται, ή βήχουν και τα οποία δεν καλύπτουν το στόμα και την μύτη τους. Επίσης ο ιός μπορεί να μεταδοθεί όταν ο άνθρωπος αγγίξει με τα χέρια του, άλλα χέρια, υλικά ή επιφάνειες που έχουν μολυνθεί από τα σταγονίδια αυτά και ακολούθως με την σειρά του αγγίξει με τα χέρια του το στόμα ή τη μύτη του. Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός, η στενή και συχνή επαφή με άλλα άτομα αυξάνουν τη μετάδοση της νόσου.
6. Ποια είναι τα συμπτώματα της γρίπης και πόσο διαρκούν;
Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό , πόνους στους μύες και στις αρθρώσεις, πονοκεφάλους, έντονη κόπωση, καταρροή, πονόλαιμο και βήχα συνήθως ξηρό. Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό όπως ναυτία, εμετοί και διάρροια. Τα συμπτώματα αρχίζουν 1–4 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν 2–7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα
7. Για πόσες μέρες εάν άτομο που έχει γρίπη μπορεί να μεταδώσει τη νόσο;
Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν ασθενήσουν έως 5-7 ημέρες μετά που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά και οι ασθενείς με ανοσοκαστολή μπορεί να μεταδίδουν και περισσότερο από μία εβδομάδα.
8. Σε τι διαφέρει η γρίπη από το κοινό κρυολόγημα;
Το κοινό κρυολόγημα προκαλείτε από ιούς διαφορετικούς από του ιούς της γρίπης. Τα συμπτώματα του είναι συνήθως πιο ελαφριά, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, φτάρνισμα και πονόλαιμος), διαρκούν λιγότερο και σπάνια συμβαίνουν επιπλοκές.
9. Ποια είναι τα προληπτικά ή προστατευτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται στους χώρους εργασίας;
Η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε χώρο εργασίας. Ειδικότερα ο κίνδυνος μετάδοσης της ασθένειας είναι μεγάλος σε χώρους όπου νοσηλεύονται ή διακινούνται ασθενείς όπως νοσοκομεία, κλινικές, τμήματα ατυχημάτων και επειγόντων περιστατικών, εξωτερικά ιατρεία, αστικά και αγροτικά κέντρα. Κρούσματα μπορούν επίσης να εμφανιστούν σε χώρους μαζικής εστίασης, καθώς και σε χώρους όπου διακινείται μεγάλος αριθμός ατόμων, όπως τράπεζες, ξενοδοχεία, αεροδρόμια, λιμάνια. Τα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται αφορούν το περιβάλλον εργασίας, την οργάνωση του τρόπου εργασίας αλλά και ατομικούς παράγοντες που σχετίζονται με την συμπεριφορά του επηρεαζόμενου προσώπου απέναντι στον κίνδυνο.
9.1. Περιβαλλοντικά μέτρα
- Ανάρτηση στους χώρους εισόδου των υποστατικών κατάλληλων οδηγιών για τα συμπτώματα της νόσου και τα μέτρα προφύλαξης έτσι ώστε να αποθαρρύνονται οι εργαζόμενοι, ή άλλα πρόσωπα που νοσούν ή έχουν ύποπτα συμπτώματα να εισέρχονται στους χώρους εργασίας.
- Τοποθέτηση στους χώρους εισόδου των υποστατικών και στους κοινόχρηστους χώρους, αντισηπτικών διαλυμάτων που περιέχουν οινόπνευμα, ή αλκοολούχων χαρτομάντιλων μιας χρήσης.
- Συστηματικός καθαρισμός των επιφανειών εργασίας (πάγκοι εργασίας, λαβές των πόρτων) με υλικά καθαρισμού που περιέχουν υποχλωριώδες νάτριο.
- Εφαρμογή όπου είναι εφικτό φυσικών φραγμάτων, όπως παραπετάσματα, ή προστατευτικά από γυαλί, σε εκείνες τις θέσεις εργασίας όπου οι εργαζόμενοι μπορεί να έλθουν σε άμεση επαφή με μεγάλο αριθμό ατόμων κυρίως σε χώρους εξυπηρέτησης του κοινού.
- Συστηματικός αερισμός κυρίως των κλειστών χώρων με νωπό και καθαρό αέρα.
9.2. Οργανωτικά μέτρα
- Συστηματική ενημέρωση των εργαζομένων με την μορφή γραπτών οδηγιών, για τα συμπτώματα της ασθένειας και τα απαιτούμενα μέτρα τα οποία πρέπει να λαμβάνονται για την αποφυγή διασποράς της.
- Ύπαρξη πολιτικής διαχείρισης της επιχείρησης για την ασθένεια. Η πολιτική αυτή πρέπει να διευκολύνει τη χορήγηση αδειών ασθενείας στα άτομα τα οποία νοσούν και παρουσιάζουν συμπτώματα, έτσι ώστε αυτά να παραμένουν στο σπίτι τους για εύλογο χρονικό διάστημα. Η πολιτική αυτή μπορεί επίσης να καθορίζει τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν σε περίπτωση που κάποια συγγενικά άτομα των εργοδοτουμένων ασθενήσουν.
- Περιορισμός των κοινωνικών επαφών. Η συμμετοχή ασθενών εργαζομένων σε συνεδριάσεις, συνδιαλέξεις και οι επισκέψεις τους σε άλλους χώρους εργασίας πρέπει να περιοριστούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό και να πραγματοποιούνται μόνο όταν κρίνεται αναγκαίο.
- Η απόσταση επαφής των εργαζομένων με ασθενείς ή άλλα πρόσωπα που παρουσιάζουν ύποπτα συμπτώματα πρέπει εκεί όπου είναι εφικτό να είναι μεγαλύτερη από 1 μέτρο.
- Εκπαίδευση των εργαζομένων για τους τρόπους ατομικής προφύλαξης όταν έρχονται σε επαφή με ασθενείς ή άλλα πρόσωπα με ύποπτα συμπτώματα.
9.3. Μέτρα ατομικής συμπεριφοράς
- Οι εργαζόμενοι πρέπει να ακολουθούν τους κανόνες ατομικής υγιεινής δηλαδή να πλένουν τα χέρια τους συστηματικά και σχολαστικά με νερό και σαπούνι, ή να χρησιμοποιούν διαλύματα που περιέχουν αλκοόλ, ή υγρά αλκοολούχα μαντιλάκια μιας χρήσης, ειδικά όταν φταρνίζονται ή βήχουν.
- Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να αγγίζουν άσκοπα με τα χέρια τους υλικά, ή επιφάνειες οι οποίες πιθανόν να έχουν μολυνθεί και να αποφεύγουν να τρίβουν τα μάτια, τη μύτη, ή το στόμα τους με γυμνά ή λερωμένα χέρια.
- Οι εργαζόμενοι πρέπει να αποφεύγουν τις άσκοπες χειραψίες και να περιορίσουν τη στενή επαφή με ασθενείς, ή άλλα πρόσωπα που παρουσιάζουν ύποπτα συμπτώματα όταν δεν είναι απαραίτητο ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους.
- Οι εργαζόμενοι σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης ασθενών, ή άλλους χώρους όπου διακινούνται συστηματικά ασθενείς, όταν λόγω της φύσεως της εργασίας τους έρχονται σε στενή επαφή με αυτούς, πρέπει να φέρουν μέσα ατομικής προστασίας όπως μάσκες και γάντια μιας χρήσης.
- Οι εργαζόμενοι οι οποίοι έχουν έλθει σε στενή επαφή με ασθενείς πρέπει να παρακολουθούν την υγεία τους και να συμβουλεύονται άμεσα τον ιατρό τους όταν παρουσιάσουν συμπτώματα Ειδικότερα οι εργαζόμενοι οι οποίοι έχουν άρρωστο οικογενειακό μέλος στο σπίτι τους, μπορεί να εργάζονται νοουμένου ότι δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και παρακολουθούν την υγεία τους καθημερινά.
- Οι εργαζόμενοι που νοσούν ή παρουσιάζουν ύποπτα συμπτώματα πρέπει όταν βήχουν ή φταρνίζονται να σκεπάζουν το στόμα και την μύτη τους με μαντιλάκι μιας χρήσης και ακολούθως άμεσα να το απορρίπτουν σε κλειστό κάλαθο αχρήστων.
- Οι εργαζόμενοι οι οποίοι ασθενούν πρέπει να παραμένουν στο σπίτι τους για 7 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων, ή μέχρι την πλήρη υποχώρηση των συμπτωμάτων.
10. Μέτρα σε περίπτωση που εργαζόμενος ασθενήσει από Γρίπη στην εργασία.
Σε περίπτωση που εργαζόμενος παρουσιάσει συμπτώματα της Γρίπης (υψηλός πυρετός, μυαλγίες, αρθραλγίες, καταβολή, βήχας, ρινική καταρροή και πονόλαιμος) κατά τη διάρκεια της εργασίας του τότε συνιστάται να εφαρμόζονται τα ακόλουθα μέτρα:
- Πρέπει άμεσα να ενημερωθεί ο εργοδότης, ή ο προϊστάμενος του καθώς και ο ιατρός εργασίας της επιχείρησης αν υπάρχει ή ο προσωπικός του ιατρός.
- Ο εργαζόμενος πρέπει να παραμένει στο χώρο εργασίας του αν είναι δυνατό μόνος του και να αποφεύγει να έχει επαφές με άλλους εργαζόμενους. Σε περίπτωση που χρειάζεται να μετακινηθεί σε άλλο χώρο πρέπει να καλύπτει το στόμα και τη μύτη του με χαρτομάντιλο μιας χρήσης, ή να φοράει μάσκα που να καλύπτει το στόμα και την μύτη του.
- Σε περίπτωση που εργαζόμενος παρουσιάσει σοβαρά συμπτώματα της γρίπης πρέπει να αποχωρεί από την εργασία του το συντομότερο δυνατό μέχρι να υποχωρήσουν πλήρως τα συμπτώματα, πάντοτε σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού εργασίας της επιχείρησης αν υπάρχει, ή του προσωπικού του ιατρού.
- Ο εργοδότης θα επιτρέψει την επάνοδο στην εργασία του εργαζόμενου που ασθένησε, όταν υποχωρήσουν πλήρως τα συμπτώματα της νόσου, πάντοτε σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού εργασίας της επιχείρησης αν υπάρχει, ή του προσωπικού του ιατρού.
11. Υπάρχουν αντιϊκά φάρμακα;
Υπάρχουν αντιϊκά φάρμακα τα οποία μπορούν να χορηγηθούν από ιατρό σε ασθενείς που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου ή παρουσιάζουν σοβαρά συμπτώματα. Η θεραπεία με αντιϊκά φάρμακα μπορεί να προλάβει σοβαρές επιπλοκές της γρίπης, όπως η πνευμονία. Για ασθενείς υψηλού κινδύνου, η θεραπεία με αντιϊκά μπορεί να αποτρέψει βαρύτερη νόσηση και ανάγκη για νοσηλεία. Ασθενείς με ήπια συμπτώματα βελτιώνονται σε λίγες μέρες και δεν χρειάζεται να πάρουν αντιϊκά φάρμακα.
12. Εμβολιασμός των εργαζομένων.
Το κυριότερο μέτρο για την πρόληψη της γρίπης είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός. Η σύνθεση του εμβολίου αλλάζει κάθε χρόνο καθώς ο ιός της γρίπης αλλάζει συχνά. Τα αντισώματα που έχουν είδη παραχθεί από τα άτομα που έχουν νοσήσει είναι λιγότερο αποτελεσματικά έναντι των νέων στελεχών και θα πρέπει να γίνεται εμβολιασμός κάθε χρόνο το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου –Νοεμβρίου. Ο εμβολιασμός συστήνεται στις ακόλουθες ομάδες υψηλού κινδύνου:
- Άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω
- Παιδιά >6 μηνών και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
- Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
- Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
- Μεταμόσχευση οργάνων
- Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
- Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
- Χρόνια νεφροπάθεια
- Νευρολογικά ή Νευρομυϊκά νοσήματα
- Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης
- Λεχώνες
- Θηλάζουσες
- Παχύσαρκα άτομα
- Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.
- Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
- Οι κλειστοί πληθυσμοί (όπως τρόφιμοι γηροκομείων)
- Επαγγελματίες που ασχολούνται με ζώα, όπως κτηνίατροι
- Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).