Ο θεσμός της γονικής άδειας εισάχθηκε στην Κύπρο το 2002, ως αποτέλεσμα της εναρμόνισης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Πρόκειται για ένα σημαντικό δικαίωμα των εργοδοτουμένων γονέων, αφού επιτρέπει τόσο στη μητέρα όσο και στον πατέρα να απουσιάζουν από την εργασία τους με σκοπό τη φροντίδα και ανατροφή του παιδιού τους.
Το 2022 υιοθετήθηκε νέος εναρμονιστικός νόμος που, ανάμεσα σε άλλα, προνοεί και για επίδομα γονικής άδειας, δικαίωμα σε άδεια φροντίδας, απουσία για λόγους ανωτέρας βίας και ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για τους εργαζόμενους γονείς ή τους φροντιστές, με σκοπό την εξισορρόπηση/συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή για τους εργαζόμενους γονείς ή φροντιστές.
Γονική Άδεια
Η γονική άδεια αφορά όλους τους εργαζόμενους γονείς με παιδιά μέχρι οκτώ (8) ετών, που έχουν συμπληρώσει συνεχή απασχόληση διάρκειας έξι (6) μηνών στον ίδιο εργοδότη. Κάθε εργαζόμενος γονέας που έχει παιδί μέχρι οκτώ (8) ετών έχει ατομικό δικαίωμα γονικής άδειας διάρκειας δεκαοκτώ (18) βδομάδων. Στην περίπτωση υιοθεσίας, η άδεια λαμβάνεται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας/πατρότητας, και για περίοδο 8 ετών από την ημερομηνία υιοθεσίας, δεδομένου ότι το παιδί δεν έχει υπερβεί το 12ο έτος. Επίσης, στην περίπτωση παιδιού με αναπηρία, το δικαίωμα για λήψη της γονικής άδειας επεκτείνεται από το όγδοο (8ο) στο δέκατο όγδοο (18ο) έτος ηλικίας του.
Για χήρους ή μονογονείς (στις περιπτώσεις αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνου από τον ένα γονέα) η διάρκεια της γονικής άδειας επεκτείνεται από 18 σε 23 βδομάδες.
Ανά ημερολογιακό έτος οι εργαζόμενοι γονείς μπορούν να λάβουν γονική άδεια με ελάχιστη διάρκεια μία (1) ημέρα και μέγιστη διάρκεια πέντε (5) βδομάδες.
Κάθε εργαζόμενος πατέρας και κάθε εργαζόμενη μητέρα που επιθυμεί να λάβει γονική άδεια, πρέπει να προειδοποιήσει τον εργοδότη τρεις (3) βδομάδες πριν από την ημερομηνία έναρξης της γονικής άδειας (εκτός σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης όπου με τη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη η προειδοποίηση μπορεί να είναι μικρότερη από τρεις (3) βδομάδες).
Οι εργαζόμενοι γονείς μετά από αίτημα τους δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια και με
ευέλικτους τρόπους που εξυπηρετούν τους ίδιους και τον εργοδότη τους, π.χ. σε μορφή μείωσης των εβδομαδιαίων ημερών εργασίας τους (με ελάχιστη περίοδο γονικής άδειας μίας (1) ημέρας).
Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τη γονική άδεια πατήστε εδώ: https://www.mlsi.gov.cy/mlsi/dlr/dlr.nsf/All/3097F2118E9CE28DC22586870039FC8E?OpenDocument
Επίδομα Γονικής Άδειας:
Για κάποιες βδομάδες γονικής άδειας οι εργαζόμενοι γονείς δικαιούνται επίδομα γονικής άδειας. Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με το επίδομα γονικής άδειας, παρακαλώ επισκεφτείτε την ιστοσελίδα των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων εδώ:
https://www.mlsi.gov.cy/mlsi/sid/sidv2.nsf/All/D0CD147501FECCC2C225891F0048E7C9
Άδεια Φροντίδας
Κάθε εργαζόμενος/η φροντιστής/στρια, δηλαδή άτομο το οποίο παρέχει προσωπική φροντίδα /υποστήριξη είτε (α) σε συγγενή ή (β) σε πρόσωπο που κατοικεί στο ίδιο νοικοκυριό με τον εργαζόμενο, και που έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο, δικαιούται άδεια φροντίδας, χωρίς αποδοχές, διάρκειας πέντε (5) εργάσιμων ημερών ετησίως. Για το σκοπό αυτό προσκομίζει στον εργοδότη κατάλληλο ιατρικό πιστοποιητικό.
Για σκοπούς του νόμου, «συγγενής» σημαίνει τέκνο, μητέρα, πατέρας, σύζυγος, και περιλαμβάνει συμβίο με τον/την οποίο/οποία έχει συνάψει πολιτική συμβίωση ο εργαζόμενος
Η άδεια φροντίδας μπορεί να λαμβάνεται τμηματικά ή εφάπαξ.
Άδεια Ανωτέρας Βίας
Κάθε εργαζόμενος/η δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία του/της χωρίς αποδοχές,
επτά (7) εργάσιμες ημέρες ετησίως, για λόγους
ανωτέρας βίας που συνδέονται με επείγοντες οικογενειακούς λόγους οι οποίοι αφορούν ασθένεια ή ατύχημα.
Η άδεια για λόγους ανωτέρας βίας μπορεί να λαμβάνεται τμηματικά ή εφάπαξ.
Ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για τους εργαζόμενους γονείς ή τους φροντιστές
Κάθε εργαζόμενος γονέας που έχει παιδί ηλικίας μέχρι 8 ετών και κάθε φροντιστής, έχει δικαίωμα να ζητήσει ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για λόγους φροντίδας. Προϋπόθεση για το πιο πάνω δικαίωμα, ο εργοδοτούμενος να έχει συμπληρώσει συνεχή απασχόληση διάρκειας έξι (6) μηνών στον ίδιο εργοδότη. Ο εργοδότης έχει δικαίωμα να αναβάλει ή να απορρίψει το αίτημα.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________