Τι είναι οι χημικοί παράγοντες;
Ως χημικός παράγοντας ορίζεται κάθε χημικό στοιχείο ή ένωση, ελεύθερο ή σε πρόσμειξη, που βρίσκεται σε φυσική κατάσταση, παράγεται, χρησιμοποιείται ή απελευθερώνεται, μέσω οποιασδήποτε εργασιακής δραστηριότητας και το οποίο παράγεται σκόπιμα ή όχι και ανεξάρτητα αν διατίθεται στο εμπόριο ή όχι.
Πού βρίσκονται οι χημικοί παράγοντες;
Στις μέρες μας η ύπαρξη χημικών παραγόντων είναι ουσιαστικά καθολική. Οι παράγοντες αυτοί υπάρχουν όχι μόνον στην εργασία αλλά και σε άλλες δραστηριότητες όπως εκπαιδευτικές, ψυχαγωγικές και οικιακές, με τη μορφή προϊόντων καθαρισμού, κολλητικών ουσιών, καλλυντικών κ.λπ. Για τον λόγο αυτό, οι κίνδυνοι που οφείλονται στους χημικούς παράγοντες υπάρχουν σε όλους σχεδόν τους χώρους εργασίας, τόσο στη βιομηχανία όσο και στη γεωργοκτηνοτροφία καθώς και στον τομέα της παροχής υπηρεσιών.
Κίνδυνοι από χημικούς παράγοντες και η αντιμετώπιση τους.
Οι χημικοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων κατά την εργασία τους. Ως εκτούτου είναι επιτακτική η ανάγκη για την εκτίμηση των κινδύνων, που σχετίζονται με τους χημικούς παράγοντες, με σκοπό τον προσδιορισμό και την αξιολόγηση των συνεπειών τους καθώς και για τον καθορισμό των κατάλληλων και επαρκών μέτρων προστασίας και πρόληψης. Τα μέτρα που θα καθοριστούν πρέπει να εφαρμόζονται και να αναθεωρούνται ανάλογα ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή προστασία των εργαζομένων για την εξάλειψη ή μείωση στο ελάχιστο δυνατό των κινδύνων αυτών.
Νομοθεσία για χημικούς παράγοντες
Η προστασία των εργαζομένων από τους χημικούς παράγοντες στους χώρους εργασίας ρυθμίζεται από τους περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία (Χημικοί Παράγοντες) Κανονισμούς του 2001 έως 2015 (
Κ.Δ.Π. 268/2001,
Κ.Δ.Π. 55/2004,
Κ.Δ.Π. 295/2007,
Κ.Δ.Π. 70/2012,
Κ.Δ.Π. 44/2015 και
Κ.Δ.Π. 16/2019)
Οι Κανονισμοί αυτοί περιέχουν όλες τις σχετικές διατάξεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας
98/24/ΕΚ για την προστασία της υγείας και ασφαλείας των εργαζομένων από κινδύνους οφειλομένους σε χημικούς παράγοντες καθώς επίσης και των Ευρωπαϊκών Οδηγιών
2000/39/ΕΚ,
2006/15/ΕΚ,
2009/161/ΕΕ και
2017/164/EE για θέσπιση πρώτου, δεύτερου τρίτου και τέταρτου, αντίστοιχα, καταλόγου ενδεικτικών οριακών τιμών επαγγελματικής έκθεσης κατ' εφαρμογή της Οδηγίας 98/24/ΕΚ.
Οι Κανονισμοί αυτοί καθορίζουν τις ελάχιστες προδιαγραφές για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους, για την υγεία και την ασφάλεια τους, που προέρχονται ή ενδέχεται να προέλθουν από την επίδραση χημικών παραγόντων οι οποίοι υπάρχουν στον χώρο εργασίας ή προκύπτουν από οποιαδήποτε εργασιακή δραστηριότητα. Επιπρόσθετα, στο Παράρτημα Ι των πιο πάνω Κανονισμών και στους περί Ελέγχου της Ατμοσφαίρας και Επικίνδυνων Ουσιών στα Εργοστάσια (Τροποποιητικούς) Κανονισμούς του 2023 (
Κ.Δ.Π. 219/2023) καθορίζονται οριακές τιμές επαγγελματικής έκθεσης για χημικούς παράγοντες.
Ενημερωτικά έντυπα
Με βάση την Ευρωπαϊκή Οδηγία 98/24/ΕΚ, η Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ετοίμασε ειδικό Πρακτικό Οδηγό σχετικά με την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων κατά την εργασία, από κινδύνους που οφείλονται σε χημικούς παράγοντες. Ο Οδηγός αυτός περιέχει πληροφορίες και καθοδήγηση για την εφαρμογή της σχετικής Οδηγίας και κατ’ επέκταση βοηθά όλους τους εμπλεκόμενους εργοδότες, εργοδοτούμενους και αυτοεργοδοτούμενους να συμμορφωθούν με την αντίστοιχη Κυπριακή σχετική εναρμονισμένη Νομοθεσία.
Το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας έχει εκδώσει τα ακόλουθα ειδικά ενημερωτικά έντυπα που περιέχουν πρόσθετες πληροφορίες για τους χημικούς παράγοντες:
Η Επιτροπή Ανώτερων Επιθεωρητών Εργασίας (SLIC) της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει εκδώσει ενημερωτικά έντυπα για την
Εκτίμηση Κινδύνου από τη Χρήση Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών και για την
Προστασία από τις Επικίνδυνες Ουσίες στα Αρτοποιεία.