Κυπριακή Δημοκρατία
Κυπριακή Δημοκρατία - Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας

Ακτινοπροστασία



Ραδόνιο

Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία για ακτινοπροστασία και πυρηνική ασφάλεια, αλλά και τις ευρωπαϊκές και διεθνείς υποχρεώσεις της Κύπρου, παρακολουθούνται, μεταξύ άλλων, και τα επίπεδα συγκέντρωσης ενεργότητας του ραδονίου σε χώρους εργασίας, όσον αφορά τον προσδιορισμό της έκθεσης των εργαζομένων σε ακτινοβολία από το ραδόνιο, αλλά και ευρύτερα εντός κλειστών εσωτερικών χώρων (indoors), όσον αφορά τον προσδιορισμό της έκθεσης του πληθυσμού γενικότερα. Τα επίπεδα αυτά πρέπει να μην υπερβαίνουν συγκεκριμένα επίπεδα που καθορίζονται τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τον γενικό πληθυσμό στην περί Προστασίας από Ιονίζουσες Ακτινοβολίες και Πυρηνικής και Ραδιολογικής Ασφάλειας και Προστασίας νομοθεσία, σε εναρμόνιση με την Οδηγία 2013/59/ΕΥΡΑΤΟΜ για τον καθορισμό βασικών προτύπων ασφαλείας για την προστασία από τους κινδύνους που προκύπτουν από ιονίζουσες ακτινοβολίες. Στον υπολογισμό της ολικής δόσης ακτινοβολίας που λαμβάνει ο άνθρωπος από όλες τις φυσικές και τεχνητές πηγές ακτινοβολίας, θα πρέπει να συνυπολογίζεται και η συνεισφορά από το ραδόνιο (και τα θυγατρικά του ραδιοϊσότοπα) και η οποία συνεισφορά μπορεί να φτάνει, με βάση παγκόσμια στοιχεία (United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation, UNSCEAR), πάνω από το ήμισυ της δόσης ακτινοβολίας που δέχεται αθροιστικά ο άνθρωπος από φυσικές και τεχνητές πηγές.

Σε εσωτερικούς κλειστούς χώρους, ο αέρας μπορεί να περιέχει μικρές συγκεντρώσεις ραδονίου, το οποίο παράγεται μέσα στα πετρώματα του φλοιού της γης και διαχέεται προς την επιφάνεια μέσω των πόρων του εδάφους, κοιλωμάτων και ρωγμών. Γενικά, η συγκέντρωση του ραδονίου είναι μεγαλύτερη στα υπόγεια ή ισόγεια κτιρίων που βρίσκονται σε περιοχές με γρανιτικό υπέδαφος και αυξάνεται καθώς αυτό παγιδεύεται σε συγκεκριμένους κλειστούς χώρους, όπως σε κλειστά υπόγεια, κελάρια κ.λπ.



Στην Κύπρο διεξάγονται συστηματικά μετρήσεις των συγκεντρώσεων ενεργότητας ραδονίου σε κλειστούς χώρους από την Υπηρεσία Ελέγχου και Επιθεώρησης για Ακτινοβολίες του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, αλλά και διάφορους άλλους φορείς και εργαστήρια (π.χ. Πανεπιστήμιο Κύπρου, Πανεπιστήμιο Φρέντερικ, Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, άλλους ερευνητές) και, με βάση τα αποτελέσματα των μετρήσεων, έχουν ετοιμαστεί χάρτες, στους οποίους φαίνονται οι συγκεντρώσεις ραδονίου σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, με προτεραιότητα στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Κύπρου (μεγάλα αστικά κέντρα). Οι χάρτες αυτοί έχουν ετοιμαστεί με τη βοήθεια κατάλληλου λογισμικού από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης.

Σε ορισμένες χώρες της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης το πρόβλημα με το ραδόνιο είναι ιδιαίτερα σοβαρό (Γερμανία, Τσεχία, Φινλανδία, Σουηδία κ.ά.). Στην Κύπρο, λόγω της σύστασης των πετρωμάτων, αλλά και των καιρικών συνθηκών που επιτρέπουν τον συχνό και παρατεταμένο εξαερισμό των κλειστών/εσωτερικών χώρων, δεν έχουν διαπιστωθεί συγκεντρώσεις ραδονίου σε εσωτερικούς χώρους που να υπερβαίνουν τα επίπεδα αναφοράς που έχουν θεσπιστεί ως ετήσια μέση τιμή συγκέντρωσης.

Η Υπηρεσία Ελέγχου και Επιθεώρησης για Ακτινοβολίες έχει εκδόσει επίσης σχετικό ενημερωτικό υλικό.










Tον Μάρτιο 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναρτήσει στον ιστότοπο REMAP μετρήσεις, υπό μορφή γραφικής απεικόνισης σε χάρτη, που αφορούν τα επίπεδα συγκέντρωσης ραδονίου σε κλειστούς χώρους στην Κύπρο. Οι μετρήσεις αφορούν τις τέσσερις πόλεις της Κύπρου, όπου κατοικεί και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Μελλοντικά, θα είναι διαθέσιμες μετρήσεις και για τις υπόλοιπες περιοχές της Κύπρου.