Ο τομέας των κατασκευών είναι ένας τομέας υψηλού κινδύνου, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που διαθέτει το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΤΕΕ).
Σχετική
έρευνα που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέδειξε ότι το 60% των ατυχημάτων οφείλονται στη μη εφαρμογή μέτρων προστασίας και πρόληψης πριν από την έναρξη λειτουργίας του εργοταξίου για την εκτέλεση των έργων.
Η
βελτίωση της ασφάλειας και υγείας στα κατασκευαστικά έργα μπορεί να επιτευχθεί με την προληπτική δράση. Η αποτελεσματική πρόληψη των ατυχημάτων, επαγγελματικών ασθενειών και επικίνδυνων συμβάντων μπορεί να επιτευχθεί με την ορθή εφαρμογή των αρχών πρόληψης από το στάδιο της σύλληψης της ιδέας και σε όλα τα στάδια υλοποίησης ενός έργου (μελέτη / σχεδιασμός έργου, διαδικασία προσφορών, οργάνωση εργοταξίου, εκτέλεση εργασιών), καθώς και κατά τις μελλοντικές εργασίες έκτακτης και τακτικής συντήρησης, κατασκευής προσθηκών, αποξήλωσης ή/και κατεδάφισής του.
Οι κυριότεροι
Κανονισμοί που ρυθμίζουν τα θέματα ασφάλειας και υγείας στα κατασκευαστικά έργα και θέτουν τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια είναι οι
περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία (Ελάχιστες Προδιαγραφές για Προσωρινά ή Κινητά Εργοτάξια) Κανονισμοί του 2015 - Κ.Δ.Π. 410/2015.
Οι Κανονισμοί αυτοί, οι οποίοι τέθηκαν σε εφαρμογή στις 4.12.2015, αντικαθιστούν πλήρως τους περί Ασφάλειας και Υγείας (Ελάχιστες Προδιαγραφές για Προσωρινά ή Κινητά Εργοτάξια) Κανονισμούς του 2002 (Κ.Δ.Π. 172/2002) που ίσχυαν μέχρι τις 4.12.2015 και ένα μεγάλο μέρος των διατάξεων των περί Οικοδομών και Έργων Μηχανικών Κατασκευών (Ασφάλεια, Υγεία και Ευημερία) Κανονισμών του 1973 (Κ.Δ.Π. 161/73). Είναι εναρμονιστικοί Κανονισμοί που μεταφέρουν στην Κυπριακή νομοθεσία τις πρόνοιες της
Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 92/57/ΕΟΚ σχετικά με τις ελάχιστες Προδιαγραφές Ασφάλειας και Υγείας στα Προσωρινά ή Κινητά Εργοτάξια. Οι πρόνοιες τους βασίζονται επίσης στην Έκδοση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Μη δεσμευτικός Οδηγός Ορθής Πρακτικής για την κατανόηση και εφαρμογή της οδηγίας περί Εργοταξίων 92/57 ΕΟΚ».
Οι διατάξεις των πιο πάνω Κανονισμών καθορίζουν τις
ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τα εργοτάξια και εφαρμόζονται σε κάθε
προσωρινό ή κινητό εργοτάξιο.
Οι διατάξεις αυτές επιβάλλουν, μεταξύ άλλων, την
εφαρμογή διαδικασιών και εργαλείων πρόληψης που διασφαλίζουν την εφαρμογή των αρχών πρόληψης και τη συνεργασία και τον συντονισμό των διαφόρων συντελεστών του κατασκευαστικού έργου κατά την εκπόνηση της μελέτης του έργου, κατά τη διαδικασία των προσφορών, κατά το στάδιο της κατασκευής του, καθώς και κατά την εκτέλεση εργασιών καθόλη τη διάρκεια της ζωής του έργου.
Οι πιο πάνω διαδικασίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τον
γραπτό ορισμό Συντονιστών για τα θέματα ασφάλειας και υγείας κατά την εκπόνηση της μελέτης του έργου και κατά την εκτέλεση του (
Συντονιστής Α&Υ Μελέτης, Συντονιστής Α&Υ Εκτέλεσης), την κατάρτιση και εφαρμογή του
Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) και του
Φάκελου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ), καθώς και την
εκ των προτέρων Γνωστοποίηση του Εργοταξίου.
Για την εφαρμογή των πιο πάνω διαδικασιών και των ελάχιστων προδιαγραφών ασφάλειας και υγείας στα εργοτάξια, οι διατάξεις των πιο πάνω Κανονισμών επιβάλλουν
υποχρεώσεις σε όλους τους συντελεστές των έργων, οι οποίες περιγράφονται σε ενημερωτικά έντυπα για τις
υποχρεώσεις του
κυρίου του έργου, του
μελετητή και του
εργολάβου.
Ο Κύριος του έργου ή/και ο ανάδοχος (μελετητής, επιβλέποντας) έχουν υποχρέωση, μεταξύ άλλων, να διασφαλίσουν ότι, το ΣΑΥ καθώς και άλλες διευθετήσεις για τη διαχείριση και αντιμετώπιση των κινδύνων
ενσωματώνονται στη μελέτη, τα κατασκευαστικά σχέδια, τις τεχνικές προδιαγραφές προκήρυξης, τους όρους και τις απαιτήσεις των συμβολαίων ανάθεσης του έργου. O Συντονιστής Α&Υ Μελέτης έχει υποχρέωση να μεριμνήσει για όλα τα πιο πάνω. Για διευκόλυνση της συμμόρφωσης έχουν ετοιμαστεί καθοδηγητικοί όροι για εργασίες με
αμίαντο και για τη
θερμική καταπόνηση.
Στις περιπτώσεις
έργου ειδικών δικτύων, όπου το έργο περιλαμβάνει δίκτυα παροχής υπηρεσιών, ή/και άλλων έργων που πραγματοποιούνται για λογαριασμό περισσότερων του ενός κύριου του έργου, τη διασφάλιση από τους συντελεστές του έργου ότι ορίζεται ένας κύριος του έργου για ολόκληρο το έργο, ο οποίος ενεργεί εκ μέρους όλων των κύριων του έργου, για σκοπούς εφαρμογής των παρόντων Κανονισμών.
Πριν από την έναρξη λειτουργίας του εργοταξίου είναι βασικό όπως, μεταξύ άλλων, τοποθετηθεί κατάλληλη και ικανοποιητική
περίφραξη του εργοταξίου για την αποτελεσματική απομόνωση του χώρου των εργασιών, περιλαμβανομένων και των βοηθητικών χώρων αποθήκευσης υλικών και εξοπλισμού, ώστε να αποτρέπεται η είσοδος σε αυτόν προσώπων τα οποία δεν έχουν εργασία.
Το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειάς του για βελτίωση των επιπέδων ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας, μεταξύ άλλων, διεξάγει
στοχευμένες εκστρατείες επιθεωρήσεων σε εργοτάξια και εκδίδει οδηγούς, καθοδηγητικά έντυπα και άλλες
Εκδόσεις για να διευκολύνει τους κυρίους των έργων (ιδιοκτήτες), μελετητές, επιβλέποντες, εργολάβους και άλλα πρόσωπα που εμπλέκονται με τα κατασκευαστικά έργα να κατανοήσουν και να συμμορφωθούν με τις διατάξεις της νομοθεσίας.